سوگواره سرایی حسینی در «قصاید شریف رضی، ترجیع بند ادیب الممالک فراهانی و حدیقة السعدای محمد فضولی»

Authors

  • حافظ تقی لو کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی،دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
  • حمید ولی زاده عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی/ دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
Abstract:

چکیده بدون تردید واقعۀ عاشورا حماسه‌ای بزرگ و بی‌بدیل در تاریخ بشر است؛ و بدین سبب است که همواره شاعرانی از ملّت‌ها و اقوام‌ مختلف به تبیین جنبه‌های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده‌اند؛ از زمرة این شاعران در ادبیات عربی می‌توان شریف رضی را نام برد؛ از بین شاعران فارسی‌زبان نیز می‌توان به ادیب الممالک فراهانی اشاره کرد که با ترجیع‌بند غرّای عاشورایی خود به هنرنمایی پرداخته‌است؛ و از جمله شاعران ترک‌زبانی که به سرودن اشعار عاشورایی همّت گماشته‌اند، فضولی بغدادی است که با تحریر کتاب حدیقة السعداء همواره کانون بیشترین توجهات در بین شاعران ترک‌زبان بوده‌است. مقالۀ حاضر می‌کوشد نکات مشترک نهفته در مراثی حسینی شریف رضی، ادیب الممالک و فضولی را با روشی توصیفی ـ تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار دهد. شاعران مورد نظر با توجّه به موقعیت و زندگی‌شان در فرهنگ‌ها و دوره‌های مجزا از هم، هر کدام با انگیزه‌های متفاوت به بیان مظلومیت آن امام بزرگوار در واقعۀ عاشورا پرداخته‌اند؛ بدین‌سان با وجود انگیزه‌های متفاوت برای بیان این سوز، وجود تشابهاتی هم در مضامین‌شان ملموس است؛ مضامین مشترکی چون: پرداختن هر سه شاعر به قضیۀ کربلا، ذکر شهادت امام حسن(ع) در کنار پرداختن به واقعۀ عاشورا، تشنگی، گریه، شهادت و آزردگی خاطر پیامبر(ص) به خاطر واقعۀ کربلا از جملۀ این موارد است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تجلّی قرآن کریم در دیوان ادیب ‏الممالک فراهانی

      مردم ایران که ندای حیات بخش اسلام را با گوش جان شنیدند، با اشتیاق تمام این فرهنگ را پذیرفتند؛ فرهنگی که قرآن کریم، جامع تمامی ویژگی­های آن بود. شوق آراستگی به قرآن و آداب قرآنی نیز در در جنبه های مختلف زندگی ایرانیان از جمله عرصۀ شعر و ادب فارسی راه یافت و شاعران ادب فارسی از همان آغاز با بهره­گیری از آیات قرآن کریم به صورت­های مختلف با اشاره به آیات قرآنی و استفاده...

full text

رویکرد اجتماعی شعر ادیب الممالک فراهانی

ادبیّات هر دوره چون آیینه ای مظهر و مجلای رفتار اجتماعی، فرهنگ، آداب و رسوم، جهان بینی و دیگر کنشهای اجتماع خود است.ادب فارسی و به تَبَعِ آن شعر، در زمینه انعکاس اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از ظرفیّت بالایی برخورداربوده است. با نگاهی دقیق و انتقادی به آثار گوناگون ادب فارسی، می توان چشم انداز مناسبی را از جامعه ای- که اثر در آن خلق شده است- مجسّم کرد. دورۀ بیداری هم با عمر نسبتاً کوتاه خود، یکی از ا...

full text

مقایسه شعر عاشورا در دیوان محمد فضولی و شریف رضی

داستان عاشورا و قیام امام حسین (ع)، در ادبیات کشورها، زبان ها وسرزمین های مختلف به آن پرداخته شده است. مشرق زمین به ویژه ایران و کشورهای عرب نیز در گسترش و معرفی هر چه بیشتر از این حادثه بزرگ تاریخ برآمدند، تا به بیان اندوه و ماتم و ذکر مصیبت این واقعه و قیام امام حسین بپردازند. دیوان بسیاری از شعرا پیرامون این واقعه مطالبی رانیز بیان کرده اند از جمله محمدفضولی شاعر قرن دهم هجری در آذربایجان و ...

گفتار حذام تصحیح یک خطا در دیوان ادیب الممالک فراهانی

در دیوان‌های چاپی ادیب‌الممالک فراهانی، در ضمن قصیده‌ای، بیتی بدین صورت آمده است: گفتار مرا یاوه مپندار که از صدق گفتار من ای شاه چو گفتار جذام است در این مقاله با بررسی شواهدی از ادبیات و امثال عربی و فارسی نشان داده شده است که صورت درست تعبیر، «گفتار حذام» است؛ نه «گفتار جذام».

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 14

pages  293- 314

publication date 2016-08-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023